استاد دانشگاه كنتیكت آمریكا در گفتگو با مهر: قطر به تركیه بعنوان متعادل كننده رابطه با امریكا می نگرد

به گزارش بهمن جفری لفور اعتقاد دارد كه قطر تمایل دارد از تركیه بعنوان متعادل كننده ضد امریكا و كشورهای دیگر در منطقه خلیج فارس استفاده نماید.
خبرگزاری مهر، سرویس بین الملل- فاطمه محمدی پور: چند هفته قبل بود كه سخنان «سعد الكعبی» وزیر انرژی قطر در مورد اینكه دوحه از آغاز سال ۲۰۱۹ میلادی از اوپك خارج می گردد موجی از واكنشها را در محافل بین المللی به دنبال داشت. گرچه مقامات قطری اعلام نمودند كه این تصمیم كاملا فنی بوده و در دائره تحلیل های سیاسی نمی گنجد اما مشخص است كه خروج قطر از اوپك در سایه ادامه دار شدن بحران دوحه و كشورهای عربی حوزه خلیج فارس از یك سو و حرف و حدیث ها در مورد احتمال خروج قطر از شورای همكاری خلیج فارس از جانب دیگر ثابت می كند كه هدف دوحه از كنار گذاشتن این سازمانها چیز دیگری است. منابع عربی حوزه خلیج فارس در گفتگو با روزنامه الرأی كویت گزارش دادند كه مقامات قطر مسأله خروج از شورای همكاری خلیج فارس و یا باقی ماندن در آنرا بررسی می كنند. در همین حین، سی و نهمین نشست شورای همكاری خلیج فارس در حالی در ریاض برگزار گردید كه سران قطر و عُمان بعنوان ۲ عضو این شورا از مجموع ۶ عضو، در آن در سطح امیر و سلطان شركت نكردند و بحران قطر بعنوان برجسته ترین اختلاف بین اعضای شورا، بر این نشست سایه افكنده بود. علیرغم تلاش های امارات و عربستان برای القای این مطلب كه شورای همكاری خلیج فارس همچنان به قوت خود باقی است اما اختلافات بین كشورهای عضو این شورا به حدی شدت گرفته كه احتمال فروپاشی این شورا را قوت بخشیده است همچنانكه قطر بارها به خروج از این شورا تهدید كرده است و علاوه بر آن عدم حضور سران شش كشور عضو این شورا در نشست های آن حاكی از عمق اختلافات در این شوراست به گونه ای كه در نشست سال قبل هم كه به میزبانی كویت برگزار گردید سران عربستان، امارات و بحرین در آن شركت نكردند. حالا این سوال مطرح می گردد كه آینده شورای همكاری خلیج فارس چگونه خواهد بود؟ جهت پاسخ به این سوال خبرنگار مهر گفتگویی با پروفسور«جفری لفور»، استاد علوم سیاسی دانشگاه كنتیكت امریكا انجام داده است كه در ادامه می آید. *اجلاس سالانه شورای همكاری خلیج فارس در حالی در ریاض برگزار گردید كه امیر قطر و سلطان عمان از شركت در آن خودداری كردند. دلایل امتناع این كشورها از شركت در اجلاس چه بود؟ عدم حضور امیر قطر در نشست دسامبر ۲۰۱۸ شورای همكاری خلیج فارس در ریاض ادامه بن بست سیاسی بین عربستان سعودی/ امارات متحده عربی و قطر و عدم پذیرش دوحه جهت حل مسائل مختلف سیاسی كه روابط بین دو طرف را از زمان محاصره قطر – حدود هجده ماه پیش – تابحال پیچیده كرده است، نشان داده است. بعد از آنكه امیر قطر در نشست شورای همكاری خلیج فارس حضور یافت، اختلاف هشت ماهه میان عربستان سعودی و قطر در سال ۲۰۱۴ حل و فصل شد. با این حال، نماینده قطر در نشست شورای همكاری خلیج فارس وزیر خارجه آن بود. غیاب سلطان قابوس پادشاه عمان در این نشست با عنایت به مسائل مربوط به سلامتی اش در خلال چند سال اخیر تعجب آور نیست. از این رو معاون نخست وزیر عمان در خلال چند سال اخیر در نشست های شورای همكاری خلیج فارس شركت كرده است. ازاین رو من فكر نمی كنم كه عدم حضور پادشاه عمان در اجلاس سران كشورهای عضو شورای همكاری خلیج فارس دلیل خاصی داشته باشد. *قطر از اوپك خارج شد و با عنایت به برخی گزارش ها، درصدد است از شورای همكاری خلیج فارس هم بیرون برود. آیا فكر می كنید قطر شورای همكاری خلیج فارس را ترك خواهد كرد؟ من از مبالغه گویی در مورد خروج قطر از اوپك اجتناب می كنم. قطر تولید كننده عمده نفت نیست و ازاین رو نفوذ كمی در سازمان اوپك دارد. به نظر می آید كه دوحه یك تصمیم بسیار عملی و منطقی برای تمركز بر تولید و صادرات گاز طبیعی اتخاذ می كند كه پایه اقتصاد قطر است. *شورای همكاری خلیج فارس موفق به یافتن یك چاره جامع داخلی برای حل بحران قطر نشد. با عنایت به این شكست، آینده شورای همكاری خلیج فارس را چگونه ارزیابی می كنید؟ شورای همكاری خلیج فارس در گذشته شكافهای داخلی بین كشورهای عضو را تجربه كرده است با این وجود سازمان همچنان به حیات خود ادامه داده و از بین نرفته است. در اجلاس ماه دسامبر ۲۰۱۳ شورای همكاری خلیج فارس، عمان با تلاش های عربستان سعودی برای تولید شورای همكاری خلیج فارس متحد بیشتر سیاسی كه احیانا عربستان سعودی بر آن مسلط باشد، مخالفت كرد. روابط بین عربستان سعودی و كویت به دلیل اختلاف در مورد میزان تولید نفت از دو میدان نفتی مشترك، تضعیف شده است. مسئله قطر امكان دارد برای بقای شورای همكاری خلیج فارس با عنایت به ترتیبات شش نفره حاضر آن با مسائل قبلی این شورا متفاوت باشد؛ با عنایت به این كه این اختلافات چقدر طول خواهد كشید و مسائل متعددی كه ادامه این اختلافات در بر دارد، همچون روابط قطر با ایران، پشتیبانی از اخوان المسلمین و میزبانی شبكه الجزیره. اما بیشتر از سی سال از زمان تاسیس شورای همكاری خلیج فارس در سال ۱۹۸۱ می گذرد و این شورا همچنان به حیات خود ادامه می دهد. شورای همكاری خلیج فارس موفق شد جنگ ایران و عراق در سالهای ۱۹۸۰-۱۹۸۸، حمله ۱۹۹۰ عراق به كویت و جنگ ۱۹۹۱ برای آزاد سازی كویت، رژیم تحریم های سازمان ملل متحد ضد عراق در دهه ۱۹۹۰، حمله ۲۰۰۳ ایالات متحده به عراق و فوران بهار عربی در سال ۲۰۱۱ را هدایت كند. ازاین رو پیش بینی نابودی شورای همكاری خلیج فارس قابل پذیرش نمی باشد. *در صورت خروج قطر از شورای همكاری خلیج فارس، آیا احتمال وجود یك اتحاد جدید میان قطر و تركیه وجود دارد؟ رابطه نظامی قطر با تركیه واقعیتی است كه دیگر كشورهای منطقه و همینطور ایالات متحده امریكا باید بپذیرد. واقعیتی كه بر مبنای آن قطر تمایل دارد از تركیه بعنوان «متعادل كننده» ضد كشورهای دیگر در منطقه خلیج فارس استفاده نماید. درست همانطور كه عمان درطی سالها دارای یك رابطه سیاسی ویژه نظامی با قدرت بزرگ خارجی بوده است -نخست بریتانیا و هم اكنون برای حدودا چهار دهه (از سال ۱۹۸۰) ایالات متحده-دوحه از اوایل دهه ۱۹۹۰ این رابطه را با ایالات متحده امریكا حفظ نموده است. با اینكه مقر فرماندهی مركزی ایالات متحده امریكا از سال ۲۰۰۲ در قطر واقع شده است، دوحه تركیه را به عنوان «دریچه ایمنی» انتخاب كرده است. این در شرایطی است كه شاهد روابط نزدیك واشنگتن با ریاض، به خصوص با عنایت به گزارش هایی كه از اظهارات رئیس جمهور دونالد ترامپ در مسافرت مه ۲۰۱۷ وی به عربستان سعودی منتشر گردید كه امكان دارد ریاض را به انجام اقامات تنبیهی ضد قطر تشویق كرده باشد هستیم.