پرونده نقش غرب در جنگ تحمیلی ، بخش پایانی؛ فرانسه دومین تامین کننده تسلیحاتی رژیم بعث عراق

بهمن: بهمن: فرانسه به سبب حجم بالای کمک نظامی و فروش تجهیزات به عراق در طول جنگ تحمیلی این کشور مقابل ایران، رده دوم فروشندگان تسلیحات به عراق پس از جماهیر شوروی را به خود اختصاص داد.

خبرگزاری مهر، گروه بین الملل، الناز رحمت نژاد: جنگ ایران و عراق یکی از بزرگ ترین و طولانی ترین جنگ های قرن بیستم بشمار می رود که با تحریک غرب و اقدام حکومت عراق آغاز شد و با ورود مستقیم و غیر مستقیم قدرت های بزرگ و کوچک از هر دو بلوک غرب و شرق به انتها رسید.
جنگ یاد شده که در ساختار دو قطبی نظام بین الملل رخ داد، قدرت های منطقه ای و فرا منطقه ای جهانی نقش داشتند. همچون قدرت های فرا منطقه ای که همچون آمریکا، انگلیس و آلمان نقش مداخله گرایانه فعال و تهاجمی در این جنگ داشت، فرانسه بود. با شروع جنگ تحمیلی عراق مقابل ایران، فرانسه در یک رودربایستی قرار گرفت. این رودربایستی خلاصه می شد در این که فرانسه چگونه فروش سلاح و همکاری صنعتی خود با عراق را حفظ کند، بدون این که ایران را از دست بدهد؟ چشم پوشی از بغداد برای پاریس دشوار بود چونکه منافع اقتصادی و صنعتی مهمی در آنجا داشت. با اینحال مقامات فرانسه نگران بودند پشتیبانی همه سویه و بطورکامل روشن آنها از عراق، ایران را به واکنش خشونت آمیز مقابل آنان ملزم کند.
همزمان با چهل و چهارمین سالگرد هفته دفاع مقدس با باز کردن پرونده «نقش غرب در جنگ تحمیلی» به بررسی و مرور نقش کشورهای غربی در طولانی شدن جنگ تحمیلی عراق مقابل ایران پرداختیم. قسمت های اول و دوم گزارش این پرونده به بررسی و مرور نقش مداخله گرایانه فعال و تهاجمی آمریکا و انگلیس اختصاص دارد که از پیوند زیر قابل مطالعه و بررسی است:
«آمریکا برای صدام حسین کاری کرد که برای متحدان خود نکرد»
«نقش پررنگ انگلستان در تجهیز ارتش بعثی به سلاح شیمیایی»
«آلمانی ها از دادن «گاز خردل» به «صدام» خوشحال بودند / برلین تامین کننده فناوری موشکی عراق»
در چهارمین و قسمت پایانی پرونده یاد شده به بررسی و مرور نقش مداخله گرایانه فعال و تهاجمی فرانسه پرداخته شده است که مشروح آن در ادامه این گزارش می آید؛

پی ریزی ستاد منافقین در فرانسه و اعزام اعضاء ستاد به عراق
همزمان با سالهای ابتدایی پیروزی انقلاب اسلامی و شروع جنگ تحمیلی، فرانسه منافقین را که مشروعیت و مقبولیتی در ایران نداشتند در خاک خود پناه داد؛ در حقیقت فرانسه پایگاهی را برای سازمان دهی منافقین درنظر گرفت و امکان انتقال آنها به عراق را نیز فراهم نمود. ستاد منافقین در فرانسه، اعضاء این سازمان را از سراسر کشورهای جهان به عراق منتقل کرد تا در آنجا سازمان دهی شوند.
منافقین در طول هشت سال دفاع مقدس در عملیات های مختلفی در پوشش نیروهای عراقی در مقابل رزمندگان ایرانی قرار گرفتند و در اواخر جنگ بصورت شایان توجهی در قالب عملیات هایی همچون چهلچراغ و فروغ جاویدان به ایران حمله کردند.
فرانسه؛ رده دوم «فروشندگان تسلیحات» به رژیم بعث عراق
فرانسه به سبب حجم بالای کمک نظامی و فروش تجهیزات به عراق در طول جنگ تحمیلی این کشور مقابل ایران، رده دوم فروشندگان تسلیحات به عراق پس از جماهیر شوروی را به خود اختصاص داد.
فرانسه قرارداد فروش ۱۳۳ فروند میراژ اف ۱ را بین سالهای ۱۹۷۸ تا ۱۹۸۷ میلادی با عراق امضا کرد و در اواخر جنگ نیز چندین فروند هواپیمای جنگی سوپر اتاندارد که با موشک های اگزوست تجهیز می شد در اختیار عراق قرار داد که در جنگ نفت کش ها برای عراقی ها مؤثر واقع شد، چونکه واگذاری این هواپیماهای فرانسوی، برد و دقت عملیاتی نیروی هوایی رژیم بعثی در خلیج فارس را به شدت افزایش داد.
کارشناسان نظامی فرانسوی در دوران جنگ تحمیلی عراق مقابل ایران از پای ننشسته و برای مساعدت با نظامیان عراق به این کشور اعزام می شدند که می توان به حضور ۴۷ خلبان و خدمه فنی هواپیما برای آموزش بعثی ها اشاره نمود.

جاسوسی سفارت فرانسه در تهران برای صدام
دکتر الجنابی از محققان و تاریخ نگاران عراق با اشاره به اسنادی که از وزارت امور خارجه، وزارت کشور، وزارت دفاع و صنایع نظامی، استخبارات و دفتر نخست وزیری رژیم صدام معدوم به دست آمده گفته است: «فرانسوی ها توسط سفارت شان در تهران برای صدام جاسوسی می کردند. آنها در این ارتباط با عوامل جنایتکار گروهک تروریستی مسعود رجوی نیز همکاری داشتند و بعضاً برخی دیپلمات های اروپایی و آفریقایی مقیم تهران را نیز بصورت محدود در این اقدامات خود به کار می گرفتند.»
به گفته دکتر الجنابی در گزارش هایی که از تهران برای عراقی ها ارسال شده بود، به نحوه کمک رسانی به جبهه ها، اعزام نیرو، فضای روانی شهرهای زیر آتش ایران و حتی وضعیت دارویی و امدادی بیمارستان های ایران اشاره شده بود. در یکی از گزارش ها که مربوط به بمباران پالایشگاه اصفهان در اواخر آبان ۱۳۶۵ است، آمده است: «حمله بامدادی هواپیماهای عراقی به پالایشگاهی که جور پالایشگاه آبادان برای تامین سوخت ایران را می کشد، بسیار موفقیت آمیز بوده است، حتی بالن های منحرف کننده سیستم ناوبری هواپیماها نتوانسته خللی بر عملیات برق آسای هواپیماهای عراقی وارد کند و آنها مخزن آب بخار پالایشگاه را به شدت درهم کوبیده اند و برخی قسمت های دیگر این پالایشگاه که دود از آن تا چند ساعت از دور قابل رؤیت بوده است، نیز لطمه جدی دیده است.»
سفارت فرانسه در گزارش های دیگری درباب جنگ های زمینی در جنوب معرکه ایران و عراق نوشته است: «ایرانی ها بااینکه کند عمل می کنند و به سبب مشکلات ساختاری در تسلیحات و تاکتیک های نظامی گرفتار محدودیت هستند، اما ایجاد جای پا با تصرف فاو وجزایر راهبردی مجنون آنها را امیدوار کرده است که نبردها را به دروازه های بصره و العماره نزدیک تر کنند.»
کمک های اطلاعاتی فرانسه به رژیم صدام
صدام بواسطه دوستی عمیق با «ژاک شیراک» و روابط ویژه با کمپانی های اسلحه سازی فرانسه خصوصاً شرکت «داسوبرگه» و هم چنین پرداخت رشوه به اعضاء دولت «میتران» و برخی نظامیان ارشد فرانسوی و دلالان تسلیحاتی این کشور، از این امکان برخوردار شده بود تا به غیر از دسترسی به تسلیحات فوق مدرن فرانسه، از امکانات جاسوسی سفارت این کشور در تهران نیز استفاده نماید.
فرانسوی ها در گزارشی که منافقین نیز آنرا تأیید می کنند به مقامات عراقی در اواخر جنگ عراق مقابل ایران اطلاع می دهند که سطح آموزش نیروهای نظامی ایران پایین آمده است. فرانسوی ها برای این ادعای خود دلایلی نیز ذکر می کنند و هم چنین تاکید می کنند که هرچه به انتها جنگ نزدیک تر می شویم، توان نیروی هوایی ایران در مقابل نیروی هوایی عراق تحلیل می رود. بطوریکه خلبان تازه کار عراقی نیز فرصت جولان در عمق خاک ایران را می یابند.
سفارت فرانسه آمار تشییع جنازه و به خاک سپاری رزمندگان ایرانی را به عراقی ها می داد و آنرا سنجشی برای تلفات آنها در نبرد با عراق تعیین می کرد. در صورتیکه فرانسوی ها نمی توانستند خوشی خودرا از شکست ایران در عملیات «کربلای ۴» پنهان کنند یک دفعه شروع عملیات «کربلای ۵» و گسست دشمن بعثی در مقابل رزمندگان ایرانی در شلمچه و شرق بصره، آنان را شوکه می کند.
فرانسوی ها اعتقاد دارند حرکت نظامی ایران در شرق بصره از یک تاکتیک و استراتژی نظامی فراتر است. آنها در صورتیکه عراقی ها از استحکامات خطوط پدافندی خود اطمینان داشتند، مورد حمله غافلگیرانه قرار گرفته اند و با وجود استفاده از سلاح های ممنوعه توسط رژیم صدام روند نبردها به سود ایرانیها در جریان است.
سفارت فرانسه در بغداد در گزارشات و دیدارهای خود در بغداد، این چنین از «کربلای ۵» گزارش می دهد: «در عراق با شروع عملیات جدید ایران (کربلای ۵) اوضاع به شکلی دیگر است. صدام و اطرافیانش وحشت کرده اند. او شخصاً به هتل شرایتون بصره رفته است و ژنرال هایش در کنارش متمرکز شده اند. حسنی مبارک رییس جمهوری مصر و ملک حسین پادشاه اردن برای همبستگی با صدام به عراق آماده اند، مقرر است اجلاس فوق العاده عرب ها نیز در مغرب برای پشتیبانی از صدام و جلوگیری از سقوط صدام تشکیل بشود.
صدام پیک های ویژه ای برای تعدادی از کشورهای عربی اعزام کرده است. او از کشورهای عربی درخواست پول، مهمات و حتی نیرو کرده است و از تشکیلات سیاسی تمام کشورهای عربی خواسته است فشار بر ایران در مجامع بین المللی را بالا برند. صدام به آنها تاکید کرده که سربازان عراقی سپر بلای امت عربی شده اند و او بالاتر از این نمی تواند جور همه عرب ها را در مقابل حملات ایران و انقلاب اسلامی را بکشد. صدام به صراحت به آنها گفته بود اگر روند حملات ایرانیها به سقوط مناطق حساس نفتی عراق در جنوب این کشور با جمعیت یکپارچه شیعه بینجامد کار برای کویت و عربستان را تمام شده بدانید. او با ترساندن کویتی ها و سعودی ها، امتیازات مهمی گرفته است. کویت پیش پرداخت تانک های تی ۷۲ را بلا فاصله پرداخت کرده است.»
تیرگی روابط فرانسه و ایران؛ تجمع ضد انقلاب ها در فرانسه و پشتیبانی از صدام بررسی جنبه های مختلف جنگ هشت ساله ایران و عراق، دلیلهای وقوع آن و مواضع کشورهای غربی در قبال این جنگ اهمیت بسیاری دارد. بررسی عوامل و مواضع دولت ها به ویژه قدرت های بزرگ می تواند در تعیین نوع جهت گیری سیاست خارجی کشورمان در آینده مؤثر باشد. جدی ترین و مهم ترین دوره های روابط ایران و فرانسه به وقوع انقلاب اسلامی برمی گردد. حضور امام خمینی (ره) در نوفل لوشاتو و شیوه آزادی گرایانه دولت فرانسه ب اعث شد که آن کشور به سکوی هدایت و رهبری انقلاب ایران تبدیل گردد. در طول چند ماه اقامتگاه امام راحل به یک مرکز مهم خبری و سیاسی در جهان تبدیل شد. همین طور دولت فرانسه که سقوط رژیم شاه را پیش بینی می کرد، مانع کارهای مخالفین رژیم شاه در این کشور نشد. «ژیسکاردستن» بعد از شرکت در کنفرانس «گوادلوپ» مصادف با ۱۵ دی ۱۳۵۷ برابر با ۵ ژانویه ۱۹۷۹ اعلام نمود: «امیدی به بقای رژیم پهلوی نیست و شاه باید تسلیم نظرات رهبران انقلاب شود.»‬ به همین دلیل‬ جایگاه فرانسه در افکار عمومی مردم ایران بالا رفت و اعتبار بین ‏المللی آن کشور نیز تقویت شد و از طرف دیگر نوعی رابطه اخلاقی میان دو ملت ایران و فرانسه به وجود آمد. بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، ارتباطات سیاسی بین دو کشور در سطح سفارت برقرار بود و جمهوری اسلامی ایران نخستین سفیر خود بنام «شمس الدین امیرعلایی» را به فرانسه اعزام کرد. حمایت فرانسه از عوامل ضدانقلاب در این کشور، موجب شد که روابط دو کشور در تیر ماه ۱۳۵۹ به سطح کاردار تنزل پیدا کند. از طرف دیگر تصمیم شورای انقلاب به ملی کردن بخش عمده ای از صنایع که بعضاً با سرمایه خارجی برگزار شده بود، مخالفت و واکنش محافل اقتصادی فرانسه را برانگیخت. دولت ایران بصورت یک جانبه خیلی از قراردادها در حوزه تجهیزات اتمی، صنایع سنگین، اتومبیل های سواری و مبادلات کشاورزی با فرانسه را کنسل کرد و پاره ای از شرکت های فرانسوی که از این اقدام متضرر شده بودند به دادگاه های این کشور شکایت کردند. مواضع دولت فرانسه در قبال کشورمان بعد از آگاهی از سیاست خارجی انقلابی جدید جمهوری اسلامی درباب نفی کامل و بدون قید و شرط سلطه آمریکا و هم پیمانانش بر کشور، تکیه بر شعار نه شرقی نه غربی، پشتیبانی از حرکت های اسلامی و آزادی بخش ملت ها و دوستی با ملت های مستضعف، دستخوش تغییراتی شد. بااینکه میزبانی کوتاه فرانسه از امام (ره) در ماه های پایانی رژیم پهلوی می توانست زمینه ساز روابط دوستانه و متفاوت با دیگر کشورهای غربی میان ایران و این کشور باشد، اما سیاست فرانسه در جریان جنگ تحمیلی و حمایت این کشور از صدام از آغازین روز جنگ و تجمع نیروهای ضد انقلاب در فرانسه روابط دو کشور را تیره و در مسیری متفاوت قرار داد.

منبع: بهمن