مهر بررسی كرد؛ نقش پیدا و پنهان آمریکا در ترور شهیدان اسماعیل هنیه و فؤاد شکر
به گزارش بهمن، ارزش سهام شرکت های جنگ افزارسازی آمریکا ظرف یک هفته منتهی به ترور شهیدان هنیه و فؤاد شکر، افزایشی سریع و هیجانی را تجربه نمود و این امر نشان دهنده نقش آفرینی واشنگتن در جنایات مذکور است.
خبرگزاری مهر، گروه بین الملل: شهادت میهمان عزیز جمهوری اسلامی ایران شهید اسماعیل هنیه و فرمانده نظامی حزب الله لبنان شهید فؤاد شکر، حوادث بسیار مهمی بودند که از ابعاد متعدد قابل بررسی است. ترور همزمان دو فرمانده بزرگ جبهه مقاومت، از یک برنامه ریزی هماهنگ در باند تبهکار اسرائیلی-آمریکایی خبر می دهد.
ترور شهید فؤاد شکر در عصر روز سه شنبه ۹ مرداماه و ترور شهید هنیه در نخستین ساعات صبح روز چهارشنبه ۱۰ مردادماه ۱۴۰۳ مطابق با ۳۱ جولای ۲۰۲۴ رخ داد. کارشناسان امنیتی و سیاسی معتقدند که نتانیاهو در مسافرت اخیر خود به آمریکا که مابین روزهای ۱ تا ۷ مردادماه برابر با ۲۲ تا ۲۸ جولای صورت گرفت، آمریکا را از تصمیم خود در مورد ترورهای اخیر آگاه ساخته و این ترورها با هماهنگی آمریکا صورت گرفته است. اما آیا از راه آمار و اطلاعات اقتصادی هم میتوان شواهدی در این خصوص به دست آورد؟
ارزش سهام شرکتهای جنگ افزارسازی بزرگ آمریکا، در خلال یک هفته منتهی به ترور شهیدان هنیه و شهید فؤاد شکر، افزایشی سریع و هیجانی را تجربه نمود. آیا افزایش جهشی ارزش سهام این شرکت ها ارتباطی با ترورهای مذکور داشته است؟ در این گزارش تلاش داریم این مورد را به دقت بررسی نماییم.
افزایش سریع ارزش سهام سه شرکت جنگ افزارسازی آمریکا پیش از وقوع ترورهای اخیر (اعداد برحسب دلار است)
اکثر قریب به اتفاق حوادث سیاسی، نظامی، امنیتی در نهایت تاثیر خویش را بر روی قیمت کالا و خدمات خواهند گذاشت. ارتباط بین اقتصاد و سیاست یک معادله مستقیم دوسویه است که با بررسی تغییرات هریک از طرفین معادله میتوان تغییرات طرف دیگر را تحلیل نمود. یک نمونه واضح از این تأثیرات، سقوط شاخص بورس های جهان بعد از ترور شهید هنیه و تصمیم جمهوری اسلامی ایران بر مبنای گرفتن انتقام سخت از این جنایت است.
در زیر نمودار تغییر دو شاخص مهم اقتصادی بعد از ترور شهید هنیه نمایش داده شده است. این تغییرات از آغاز ۳۱ جولای تا انتهای ۵ آگوست برای ۴ روز کاری بررسی شده اند. در تمام تصاویر موجود در این گزارش، هریک از مستطیل های عمودی که کَندِل نامیده می شوند، نشانگر تغییرات قیمت در یک روز کاری است. کَندِل های قرمز نزولی و کَندِل های خاکستری صعودی هستند.
تغییرات شاخص Nasdaq۱۰۰، ایالات متحده امریکا، برحسب دلار
تغییرات شاخص Dow Jones Industrial Average، ایالات متحده امریکا، برحسب دلار
با بررسی نمودارهای فوق به خوبی درک خواهد شد که سیاست و اقتصاد ارتباط مستقیمی با یکدیگر دارند. با تحلیل شاخصهای اقتصادی میتوان تا حدودی با تصمیمات سیاسی، امنیتی، نظامی پشت پرده اقتصاد آشنا شد و آنها را تجزیه وتحلیل نمود. حالا می خواهیم نمودار تغییرات ارزش سهام شرکتهای نظامی جهان، در یک هفته پیش از ترور شهید هنیه را بررسی نماییم و ببینیم که آیا تغییرات معناداری در این نمودارها قابل رؤیت است یا خیر.
لیست شرکتهای بزرگ جنگ افزارسازی جهان را برپایه لیست اعلام شده از جانب انستیتو بین المللی پژوهش های صلح استکهلم که به اختصار SIPRI نامیده می شود، انتخاب می نمائیم. طبق رده بندی این مؤسسه برای سال ۲۰۲۲، شرکتهای زیر بیشترین درآمد تسلیحاتی را در جهان داشته اند.
اکنون تغییرات ارزش سهام سه مورد از شرکتهای فوق، قبل و پس از ترور شهید اسماعیل هنیه و شهید فؤاد شُکُر را مرور می نمائیم.
نمودار ارزش سهام شرکت Lockheed Martin
نمودار ارزش سهام شرکت Raytheon Technologies
نمودار ارزش سهام شرکت Northrop Grumman
در جدول زیر، تغییرات ارزش سهام سه شرکت مذکور قبل و پس از ترور شهید اسماعیل هنیه و شهید فؤاد شُکُر، خلاصه شده است.
شاخص هایی مانند قیمت طلا، نفت یا دلار، به سبب انبوه بی شماری از معامله گران آنها که در سراسر دنیا هستند، دائماً درحال تغییر و نوسان بوده و یک گروه محدود و کوچک نمی توانند بر تغییرات آنها تاثیر جدی بگذارند. اما ارزش سهام شرکت ها به تصمیمات عده معدودی از سهامداران بزرگ و اصلی وابسته است. به ویژه در مورد سهام شرکتهای نظامی و جنگ افزارسازی این مساله پررنگ تر است. تغییرات سهام شرکت هایی مانند لاکهید مارتین یا ریتون (Raytheon)، به صورت کامل وابسته به اخبار و اطلاعات محرمانه ای است که به اطلاع معدود سهامداران پرقدرت و ذی نفوذ آنها می رسد.
اکنون می خواهیم بررسی نماییم که در یک هفته پیش از ترور شهید هنیه و شهید فؤاد شکر، چه وقایع مهمی رخ داده که این تغییرات را باعث شده است. به ویژه آن که به طور همزمان ارزش سهام شرکتهای مذکور بالا رفته است.
در این خصوص چند واقعه مهم قابل بررسی است.
اولین گزینه جنگ اکراین است. به سبب مصرف زیاد تسلیحات در این جنگ، اساسا بازار شرکتهای جنگ افزارسازی رونق یافته است. منتهی جنگ اکراین پدیده جدیدی نیست و نمی تواند عامل افزایش سریع ارزش سهام های مذکور در آن بازه زمانی باشد.
دومین گزینه جنگ اسرائیل ضد مردم مظلوم غزه و تأمین تسلیحاتی اسرائیل از جانب آمریکاست. منتهی این جنگ هم ماه هاست که ادامه دارد و در خلال یک هفته پیش از ترورهای اخیر، تغییر مهمی در این خصوص رخ نداده است.
سومین گزینه اختلال جهانی اینترنت به سبب بروزرسانی معیوب یکی از نرمافزارهای امنیتی ویندوز است. منتهی این مساله از روز پنجشنبه ۲۸ تیرماه برابر با ۱۸ جولای شروع شده و ضمناً فقط در ارتباط با شرکتهای جنگ افزارسازی نبوده است. از سوی دیگر افزایش ارزش سهام شرکتهای جنگ افزارسازی بخاطر اختلال چند روزه اینترنت کاملا بی مفهوم است.
چهارمین گزینه انتشار خبر صدور مجوز فروش تسلیحات نظامی جدید آمریکا به عربستان، به ارزش ۲.۸ میلیارد دلار است. این خبر که در تاریخ ۲۳ جولای بر روی سایت آژانس همکاری امنیتی دفاعی ایالات متحده آمریکا (DSCA) قرارگرفت، توسط چند خبرگزاری همچون آناتولی ترکیه منتشر گردید و در روز بعد توسط خبرگزاری های داخلی ایران ترجمه و منتشر شد. در زیر تصویر سربرگ این خبر از سایت DSCA آمده است.
براساس علل متقنی که در ادامه تشریح خواهد شد، افزایش هیجانی و سریع ارزش سهام شرکتهای جنگ افزارسازی آمریکا در محدوده یک هفته پیش از ترورهای اخیر، به هیچ عنوان نمی تواند به انتشار این خبر ارتباط داشته باشد. چونکه فروش های تسلیحاتی آمریکا به کشورهای دیگر امر جدیدی نیست. در موارد مشابهی که حجم تبادلات مالی آن بسیار بالاتر از این رقم بوده است و حتی اسم پیمانکار اصلی آن هم ذکر شده است، هیچگاه شاهد تغییرات مهمی در ارزش سهام پیمانکاران مذکور نبوده ایم. تعداد این موارد بسیار زیاد است و بررسی آنها از حوصله این گزارش خارج است. اما به چند مورد بعنوان نمونه اشاره می شود.
به عنوان یک نمونه در تاریخ ۲۰۲۲/۰۸/۰۲ خبری بر روی سایت DSCA قرارگرفت که مبحث آن فروش موشک های سامانه پدافند هوایی پاتریوت به ارزش ۳ میلیارد دلار به عربستان سعودی بوده است. پیمانکار اصلی این قرارداد بخشی از شرکت Raytheon معرفی شده است که در توکسبری واقع در ایالت ماساچوست در شرق آمریکا قراردارد.
در تصویر زیر مشاهده می کنید که در محدوده تاریخ مذکور، یعنی ۲۰۲۲/۰۸/۰۲ هیچگونه افزایش مهم و معناداری در ارزش سهام شرکت ریتون (Raytheon) ملاحظه نمی گردد. با وجود این که مبلغ این قرارداد با رقم ۳.۰۵ میلیارد دلار، به صورت واضح از مبلغ قرارداد قبلی با مبلغ ۲.۸ میلیارد دلار، بیشتر است.
نمودار ارزش سهام شرکت Raytheon Technologiesدر محدوده تاریخ ۲۰۲۲/۰۸/۰۲ میلادی
به عنوان نمونه ای دیگر در تاریخ ۲۰۲۴/۰۱/۲۶ دو خبر بر روی سایت DSCA قرارگرفت. یکی از آنها با مبحث فروش چهل فروند جنگنده F-۳۵ و برخی موارد دیگر به دولت یونان به ارزش تقریبی ۸.۶ میلیارد دلار بود. شرکت هوانوردی لاکهید مارتین واقع در فورت ورث، تگزاس، بعنوان یکی از پیمانکاران اصلی این قرارداد تعیین شده است.
خبر دیگر در ارتباط با فروش ۴۰ فروند هواپیمای F-۱۶ جدید و نوسازی ۷۹ فروند هواپیمای F-۱۶ موجود در کشور ترکیه به ارزش تقریبی ۲۳.۰ میلیارد دلار بود. پیمانکار اصلی این قرارداد شرکت لاکهید مارتین واقع در گرین ویل، کارولینای شمالی است.
با وجود آن که خبر دو قرارداد مهم با ارزش تقریبی ۳۱.۶ میلیارد دلار در تاریخ ۲۰۲۴/۰۱/۲۶ در سایت DSCA انتشار یافته است و نام شرکت لاکهید مارتین در هر دو قرارداد ذکر شده است؛ اما در تصویر زیر مشاهده می کنید که در محدوده تاریخ مذکور هیچ گونه افزایشی در ارزش سهام شرکتLockheed Martin ملاحظه نمی گردد.
نمودار ارزش سهام شرکت Lockheed Martinدر محدوده تاریخ ۲۰۲۴/۰۱/۲۶ میلادی
از این گونه مثال ها بسیار زیاد است و در تحلیل آنها نکات فراوانی را باید مدنظر قرارداد که پرداختن به آنها از حوصله این گزارش خارج است. بعنوان مثال شرکتهای جنگ افزارسازی آمریکایی مختلف هستند و زیرمجموعه های مختلفی دارند که در ایالت های آمریکا پراکنده اند. از سوی دیگر دسترسی به اطلاعات این گونه شرکت ها بشدت محدود است. همینطور بعضی از این شرکت ها همانند شرکت بوئینگ، تنها بخش محدودی از تولیداتشان تسلیحاتی است.
تمام این مسائل سبب می شود که تحلیل درست تغییرات ارزش سهام این گونه شرکتها کار دشواری باشد. اما آن چه قطعی است آن است که افزایش هیجانی و سریع ارزش سهام شرکتهای جنگ افزارسازی آمریکا در محدوده یک هفته پیش از ترور شهید اسماعیل هنیه، به هیچ عنوان به انتشار خبر مجوز فروش تسلیحات نظامی ۲.۸ میلیارد دلاری به عربستان سعودی، ارتباطی ندارد. اما باید یک دلیل قانع کننده برای این افزایش سنگین و جهشی ارزش سهام های مذکور وجود داشته باشد.
تنها دلیل معقولی که به ذهن متبادر می شود، آن است که در جریان سفر بنیامین نتانیاهو به ایالات متحده آمریکا، وی مقامات آمریکایی را از تصمیم خود بر مبنای ترور شهید هنیه در تهران و ترور فؤاد شکر در لبنان، آگاه نموده است. این یک احتمال کاملا معقول و منطقی است چونکه این ترورها اساسا زمینه ساز یک تنش بسیار بزرگ در منطقه خاورمیانه هستند و نتانیاهو به خوبی می دانست که بدون هماهنگی با ایالات متحده آمریکا، اجازه انجام چنین ریسک بزرگی را ندارد.
جنگ برای صاحبان قدرت و ثروت در آمریکا، یعنی فرصتی جهت کسب سود بیشتر. جنگ برای آنها یعنی فروش تسلیحات نظامی بیشتر و این سبب افزایش ارزش سهام شرکتهای جنگ افزارسازی می شود. لابی های صهیونیستی به خوبی می دانستند که در صورت ترور افراد مذکور و وقوع یک تنش بزرگ نظامی در خاورمیانه، می توانند درآمدهای هنگفتی از فروش تسلیحاتی نظامی کسب کنند. بعد از اطلاع از این مساله نتوانسته اند طمع و ولع خویش را کنترل کنند و هجوم بعضی از آنها جهت خرید بلوک های بزرگ سهام این شرکتها با هدف تصاحب سهام بیشتر، سبب خبردار شدن برخی دیگر از افراد شده و یک دفعه پول های هنگفتی به سمت خرید سهام این شرکت ها سرازیر شدند و این مساله افزایش سریع ارزش سهام شرکتهای جنگ افزارسازی را به دنبال داشته است.
آنچه در انتها این گزارش باید گفت آن است که اغلب قریب به اتفاق حوادث سیاسی، نظامی، امنیتی، تاثیر خویش را در نمودارهای اقتصادی نشان می دهند. با تحلیل دقیق نمودارهای مختلفی همچون شاخص دلار، نفت، طلا، سهام شرکتهای نظامی و غیرنظامی جهان و مواردی از این دست، میتوان احتمال وقوع برخی حوادث اقتصادی، سیاسی و حتی نظامی را در آینده تجزیه وتحلیل کرد و این وظیفه مهمی است که برعهده نهادها و کارشناسان مربوطه قرار دارد.
محمدمهدی مؤمن دوست؛ کارشناس مطالعات استراتژیک
