تله مقصرنمایی برای ایران

به گزارش بهمن از اسفند ماه سال قبل که مذاکرات مستقیم میان هیات های مذاکره کننده ایران و ۱+۴ با حضور غیرمستقیم هیات آمریکایی در وین متوقف گردید، کشورهای غربی عضو برجام و آمریکا در نگاهی روشن و کاملا هماهنگ در مبحث گیری ها و اظهارات رسمی و غیررسمی بازی ˮمقصرنماییˮ ایران را به راه انداخته اند؛ شاید ایران در این تله بیفتد و بازی از پیش برده را ببازد.
به گزارش بهمن به نقل از ایسنا، با خروج یک جانبه آمریکا از برجام در می ۲۰۱۸، شاهد حمایت سیاسی جامعه جهانی از برجام بودیم و آمریکا در این میان به شدت تنها ماند و هیچ کدام از اقدامات و تلاشهای دو جانبه و بین المللی اش برای از بین بردن برجام و کشاندن باردیگر پای ایران به شورای امنیت سازمان ملل هم به نتیجه نرسید.
با روی کار آمدن جو بایدن که با شعار بازگشت به برجام توانست صندلی ریاست جمهوری آمریکا را بدست آورد، امیدهایی برای احیای این توافق چند جانبه که از حمایت سیاسی بین المللی بخصوص سه کشور اروپایی هم پیمان آمریکا برخوردار بود، بوجود آمد اما بایدن برخلاف دیگر توافق ها و معاهدات بین المللی که فوری به آنها بازگشت، از بازگشت فوری و یک جانبه به برجام امتناع کرد.
چند ماهی طول کشید تا آنها برای مذاکرات احیای برجام اعلام آمادگی کنند و در نهایت در شش دور مذاکره مشخص شد این کشور حاضر نیست رفع تحریم ها در قالب برجام را به نحوی که متضمن منفعت مطلوب و موثر اقتصادی ایران باشد، اجرا نماید و اساسا در عمل همان خط و مشی دولت ترامپ یعنی فشار حداکثری و تحریم ها درباره ایران و برجام دنبال شد. با این وجود دولت بایدن در ویترین کارش تلاش کرد از خود کشوری اهل تعامل و مذاکره به افکار عمومی نشان دهد و از موضع گیری های سخت گیرانه اجتناب کرد و سه کشور اروپایی را در این راه بیشتر از پیش با خود همراه ساخت و موضع گیری های سخت را به آنها سپرد.

برخلاف سه سال پایانی دولت ترامپ، سه کشور اروپایی با همراهی و تشویق آمریکا و اسراییل از هر گونه فشار به ایران در مجامع بین المللی استقبال و از صدور بیانیه های تند و قطعنامه در شورای حکام آژانس بین المللی حمایت کردند. آمریکا با همراه کردن رافائل گروسی مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی توانست فشارهای بیشتری را از منظر فنی و حقوقی متوجه ایران کند و اتفاقا در این راه موفق هم بود. اختلال در مذاکرات فنی ایران و آژانس درباره برخی موضوعات پادمانی و تهدید ایران به خودداری از کاهش بیشتر همکاریهای فراپادمانی و برجامی همچون اقداماتی بود که در این زمان کوتاه شاهد بودیم.
ایران در روند مذاکرات احیای برجام از ابتدا در دو جبهه مذاکرات فنی و سیاسی به بیان خواسته ها و مطالباتش برای بازگشت به برجام ادامه داد و همواره بر رفع موثر و مطلوب تحریم ها تاکید داشته است، اما آمریکا راضی نمی شد نسبت به رفع تحریم ها بشکلی که تضمین کننده منفعت اقتصادی ایران باشد، اقدام نماید. حقیقت این است، برجام با تحریم هایی که در دولت ترامپ به عناوین دیگری به جز هسته ای اجرا و اعمال شد در عمل به گروگان گرفته شده است و تا وقتی این گره ها که به ظاهر ربطی به برجام ندارند اما بر اجرای آن موثر هستند، از پای برجام باز نشود، اجرای آن برای ایران فایده ای در بر نخواهد داشت. علاوه بر این، تجربه تلخ و تکان دهنده خروج یک جانبه آمریکا از توافق هسته ای سبب شده تا ایران با تدبیر و هوشمندی بیشتری نسبت به تعهدات طرف مقابل نگاه کند. ایران بر دریافت تضمین های سیاسی و حتی قانونی یک جانبه از جانب آمریکا بیشتر از تضمین بین المللی تاکید کرده اما آمریکاحاضر به ارائه این تضمین ها نیست و از رفع تحریم های غیرهسته ای موثر بر برجام طفره می رود.

سیاست دولت بایدن به شکلی همان سیاست “هویج و چماق” است که از از جانب ترامپ سیاست “فشار حداکثری” و اعمال تحریم های بیشتر نام گرفت. ترامپ در اجرای سیاست فشار حداکثری، بیشتر از پیش بر قدرت اول بودن آمریکا و امتیاز ندادن به کشورهای اروپایی تمرکز داشت، اما بایدن مسیر امتیاز دادن برای همراه کردن این کشورها با سیاست هایش را دنبال می کند، ازاین رو شاهد می باشیم که هر روز بیشتر از قبل کشورهای اروپایی و دیگر متحدانش را با خود همسو می کند؛ اساسا جوسازی و جهت دادن به افکار و اذهان عمومی ضد کشور یا کشورهایی در جهت منافع ملی آمریکا از مهم ترین اقدامات آمریکا در پیشبرد منافع ملی اش بوده است. ازاین رو باید گفت، به همان نسبت که ترامپ نتوانست با همه قلدری اش و اعمال تحریم های حداکثری ضد ایران بدون تکیه بر اقناع افکار عمومی بین المللی و همراهی جامعه جهانی، کاری از پیش ببرد و ریشه برجام را از اساس بزند، بایدن و تیم سیاست خارجی اش این قابلیت و مهارت را دارند تا با همراه ساختن کشورهای اروپایی و جامعه جهانی، ایران را مقصر شکست احتمالی مذاکرات احیای برجام معرفی نماید.

شاید هنوز حفظ برجام برای ایران و کشورهای باقی مانده در این توافق و حتی آمریکا به علل سیاسی، اقتصادی و بین المللی منفعت هایی دارد و طرف ها بخواهند چراغ خاموش این ماشین به راه خود ادامه دهد اما دولت و دستگاه سیاست خارجی باید به این نکته توجه نمایند، هر چند بایدن خروج ترامپ از برجام را زیر سوال برده است اما تلاش دارد آمریکا را از انزوا و بدنامی خروج یک جانبه از برجام خارج کند، ازاین رو تلاش دارد تا با مقصر معرفی کردن ایران در شکست مذاکرات احیای برجام بدنامی قبلی را پاک کند.
اگر دستگاه سیاست خارجی کشور به سیاست سکوت رسانه ای خود و استفاده نکردن از دیپلماسی عمومی به نحو مطلوب ادامه دهد، در عمل فضا و شرایط را برای فشار بیشتر بر ایران و بازگردان قطعنامه های شورای امنیت ضد ایران در قالب برجام با تحریک یکی از کشورهای اروپایی، فراهم می آورد. در این شرایط که اروپا با آمریکا هر روز بیشتر و بیشتر همراه می شود، بایدن دیگر نیازی به بازگشت به برجام و استفاده از مکانیسم ماشه هم نخواهد داشت.

منبع: bahman24.ir