استاد دانشگاه آنكارا : اهداف آمریكا از ورود به مذاكرات صلح افغانستان

بهمن: استاد دانشگاه آنکارا معتقد می باشد که هدف آمریکا از ورود به مذاکرات صلح افغانستان، کنترل روسیه، ایران و چین بوده و نشست استانبول تاثیر مطلوبی در روابط آمریکا و ترکیه خواهد داشت.

خبرگزاری مهر، گروه بین الملل – آذر مهدوان: با وجود اینکه یک سال از توافق آمریکا و طالبان در قطر می گذرد و مقامات آمریکایی آنرا توافقی تاریخی توصیف کردند اما ناامنی و خشونت در افغانستان نه فقط کمتر نشده بلکه جنگ در ولایات و دیگر مناطق افغانستان بالا رفته است. با آنکه دولت ترامپ وعده خروج نظامیان آمریکایی از خاک افغانستان را داد اما این امر محقق نشده است دولت دموکرات جو بایدن علاقه ای به خروج نظامیانش ندارد.
هرچند طی روزهای اخیر، سخنگوی دفتر سیاسی طالبان گفت این گروه در نشست استانبول شرکت نخواهد کرد اما از نظر کارشناسان برگزاری نشست صلح افغانستان در استانبول می تواند بستر خوبی برای ترمیم روابط آنکارا با واشنگتن باشد.
خبرنگار مهر درباب روند مذاکرات صلح افغانستان گفتگویی را با دکتر «قادر ارتاچ چلیک»، استاد دانشگاه «حاج بایرام ولی» آنکارا و عضو مرکز مطالعاتی آنکاسام انجام داده که در ادامه می خوانیم:
*درباره چالش های پیش رو در روند صلح افغانستان توضیح دهید؟
وجود قدرت های خارجی در افغانستان و استفاده از این کشور برای جنگ های نیابتی و رقابت چین، روسیه و آمریکا بر سر قدرت جهانی همچون چالش های مذاکرات صلح افغانستان است. البته مسائل داخلی نیز بر وجود این چالش ها دامن می زند؛ متأسفانه افغانستان هنوز موفق نشده دولت خودرا بعنوان یک دولت سیاسی یکپارچه تأسیس کند، از طرفی اختلافات مذهبی در جامعه افغانستان، نتوانسته کشور را به سمت صلحی پایدار سوق دهد. همین طور گروه طالبان، گروهی افراطی است که دقیقاً در تقابل با دولت افغانستان است برای همین ایجاد توافقی پایدار میان دولت افغانستان و طالبان را با سختی مواجه کرده است. وجود طالبان در یک سو، حضور داعش در افغانستان و نیز حضور رهبرانی در دولت داخلی، دستیابی به اتحاد سیاسی در این کشور را غیرممکن ساخته است.
*طبق توافق دوحه، دولت آمریکا باید تا یکم ماه می میلادی نیروهای خودرا از افغانستان خارج کند اما دولت بایدن می خواهد روند خروج نظامیان را به تعویق بیندازد، پیش بینی می شود طالبان با این مساله موافقت نکند. چرا آمریکا در خروج نظامیان مانع تراشی می کند. آیا این مساله مذاکرات را با مشکل مواجه نخواهد کرد؟
آمریکا دولتی است که سال ها با بهره گیری از ابزار نظامی در امور دیگر کشورها مداخله کرده است و همچنان این سیاستش ادامه دارد. از سویی تا حالا آمریکا در کشورهایی که مداخله نظامی داشته خارج نشده است؛ حتی اگر نظامیانش را خارج کرده باشد به بهانه ارائه مشاوره نظامی همچنان حضور خودرا در آن کشور تثبیت کرده است.
دولت ترامپ معتقد بود که حضور نظامیانش در دیگر کشورها هزینه زیادی را برای دولت بهمراه داشته است برای همین اهتمام می کرد با کاهش نظامیان در دیگر کشورها و با حضور نیروهای نیابتی اش این روند را ادامه دهد. اما دیدگاه بایدن در این خصوص در نقطه مقابل دولت ترامپ است. بایدن در تلاش است تا آمریکا را بعنوان قدرت جهانی بقبولاند.
در پاسخ تأثیر تصمیم بایدن در روند مذاکرات افغانستان باید اظهار داشت که طالبان پیش از شروع دیدار و مذاکره با دولت کابل قدم در نرمال سازی روابطش با آمریکا و مذاکره با دولت این کشور نهاده بود.
دیدارهای طالبان با دولت ایران و اجرای پروژه راه ابریشم جدید از طرف کشور چین همچون مطالبی است که آمریکا خواهان تحقق آنها نیست برای همین برای تداوم حضور خود در منطقه نیاز به ایجاد بی ثباتی در منطقه دارد.
مذاکرات بین الافغانی روندی فقط سیاسی خواهد بود که رضایت دو طرف را به همراه نخواهد داشت.
*اهداف اصلی آمریکا از ورود به روند مذاکرات صلح افغانستان چیست و آیا نشست استانبول می تواند نتیجه بخش باشد؟
مهم ترین اهداف آمریکا از ورود به مذاکرات صلح افغانستان تحت کنترل قرار دادن چین، روسیه و ایران در منطقه است. در حقیقت آمریکا می خواهد از مسیر افغانستان در آسیای میانه حضور داشته باشد. تا اینطور بازیگران منطقه ای مانند ایران را تحت تأثیر قرار دهد.
همچنین افغانستان همیشه در طول تاریخ گذرگاه تجاری بوده است برای همین از طرف دولت های مختلف مورد اشغال قرار گرفته است، آمریکا نیز می خواهد با ورود به مذاکرات افغانستان و تداوم اشغالگری خود این گذرگاه ها را به دست گیرد. وجود منابع زیر زمینی در افغانستان نیز از دیگر دلایلی است که باعث شده آمریکا چشم طمع به این کشور داشته باشد. برگزاری نشست صلح افغانستان در استانبول اعتماد طرفین را به همراه خواهد داشت. روابط ترکیه با غرب و جهان اسلام در سطح خوبی است، از طرفی ترکیه عضوی از ناتو است؛ برای همین برای جلب اعتماد طرفین استانبول مقصد خوبی برای برگزاری این جلسه بود.
*همانطور که می دانید کشور ترکیه بر سر مسائل مختلف همچون موضوع فعالیتش در مدیترانه شرقی و همکاری اش با روسیه با دولت آمریکا اختلافات عمیقی را تجربه می کند. از نظر برخی کارشناسان برگزاری نشست مذاکرات در استانبول و ورود ترکیه به این مساله می تواند در روابط آنکارا و واشنگتن تأثیری مطلوب داشته باشد. ارزیابی شما از این مساله چیست؟
بله درست است؛ ترکیه در بعد ژئوپولوتیک به خاطر فعالیت حفاری اش در مدیترانه شرقی و موضوع همکاری اش با روسیه به خصوص خرید موشک های اس -۴۰۰ با آمریکا اختلافاتی دارد. همین طور اخیراً تنش های جدی در روابط دو کشور بر سر مسائلی در عراق و حمایت آمریکا از پ-ک-ک مشاهده می شود.
همچنین از منظر راهبردی، اختلافاتی در سوریه و لیبی میان آنکارا و واشنگتن وجود دارد. اما تغییر نگاه غرب نسبت به حضور ترکیه در مدیترانه شرقی و یا مثلاً تبریک رئیس جمهور ترکیه بعد از پیروزی جو بایدن در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا فضای سیاسی نرم تر میان دو کشور به وجود آورده است. در نتیجه انتظار می رود نشست استانبول در روابط دو کشور تأثیری مطلوب بگذارد.
*روز گذشته محمد نعیم سخنگوی دفتر سیاسی طالبان طی سخنانی اظهار داشت که طالبان در نشست استانبول شرکت نخواهد کرد. دلیل امر چیست؟
طالبان می خواهد پس از ماه رمضان در این جلسه ها شرکت نماید. نکته مهم این است که اختتام ماه رمضان همزمان با اول ماه (می) می شود؛ یعنی تاریخی که آمریکا وعده خروج نظامیان خودرا داده است. برای همین طالبان می خواهد اینطور وقت کشی کند تا اقدام آمریکا را در تحقق وعده خود ببیند. احتمال می رود آمریکا به وعده خود جامه عمل نپوشاند و روند مذاکرات صلح با مشکلات مختلفی مواجه شود.

منبع: بهمن