پرونده قمار عادی سازی ، ۲۵؛ بررسی روابط اسراییل با امارات و بحرین بعد از طوفان الاقصی

به گزارش بهمن، به نظر می آید که جنگ ضد غزه، در ابعاد منطقه ای می تواند روابط تل آویو با کشورهایی که تا پیش از این سیاست نرمال سازی را در برابر آن در پیش گرفته اند، تحت تأثیر قرار دهد.

خبرگزاری مهر، گروه بین الملل: عملیات طوفان الاقصی که از هفتم اکتبر شروع شده بعنوان ضربه ای سخت بر توان نظامی – اطلاعاتی و مشروعیت سیاسی رژیم صهیونیستی به حساب می آید. جنایت های این رژیم در هدف قرار دادن بیمارستان ها، مدارس و زنان و کودکان افکار عمومی در جهان را تحت تأثیر قرار داده است. در عین حال به نظر می آید که این جنگ علاوه بر ابعاد داخلی، در ابعاد منطقه ای می تواند روابط این رژیم با کشورهایی که تا پیش از این سیاست نرمال سازی را در برابر آن در پیش گرفته اند، تحت تأثیر قرار دهد. همچون این کشورها، امارات متحده و بحرین هستند که در قالب توافق آبراهام در دوره ترامپ روابط سیاسی و اقتصادی با رژیم اشغالگر برقرار کردند.
گسترش روابط با رژیم پس از ۲۰۲۰
بعد از نرمال سازی روابط، نفتالی بنت نخست وزیر وقت رژیم در دسامبر ۲۰۲۱ به امارات رفت. ابوظبی همینطور در ژانویه ۲۰۲۱ میزبان اسحاق هرتزوگ رئیس رژیم صهیونیستی بود. در این سفرها موضوعات منطقه ای همچون مبحث برخورد صهیونیست ها با فلسطینیان در نوار غزه و مبحث ایران یکی از دستور کارهای مذاکرات دو طرف است بود. بحرین هم در دسامبر ۲۰۲۲ میزبان هرتزوگ بود که نخستین سفر یک مقام اسراییل به این کشور به حساب می آید. در حوزه مبادلات اقتصادی هم که در زمان امضای پیمان ابراهیم یکی از مهم ترین علل نرمال سازی روابط ذکر می شد، امارات و بحرین با لغو روادید با رژیم طی دو سال قبل میزبان خیلی از تاجران و گردشگران صهیونیست بودند. در مبادلات دو جانبه هم در سال ۲۰۲۲ رژیم صهیونیستی ۲.۲ میلیون دلار صادرات رسمی کالا و خدمات به بحرین داشت که نسبت به سال قبل با کاهش همراه بود. تجارت با امارات هم پررونق بود و در سال ۲۰۲۲ ارزش صادرات آن به امارات نزدیک به ۶۷۰ میلیون دلار بوده است.
حمایت از اشغالگر در جنگ
با آغاز عملیات طوفان الاقصی تعمیق روابط امارات و بحرین با رژیم اشغالگر در سالهای اخیر به خوبی نشان داده شد. با آغاز غافلگیری دشمن صهیونیستی، وزارت خارجه امارات در پیامی ادعا نمود که «حملات نیروهای حماس به شهرها و شهرک های نزدیک مرز غزه تنش جدی شده و ابوظبی نارضایتی عمیق خویش را نسبت به گزارش هایی در خصوص ربوده شدن غیرنظامیان اسراییلی از خانه هایشان بعنوان گروگان، ابراز می کند.» در ادامه جنگ هم امارات در حالی حمله رژیم اشغالگر به بیمارستان معمدانی امارات این حمله را محکوم نمود و خواهان تلاش ها برای دستیابی به آتش بس فوری برای پیشگیری از تلفات بیشتر جانی شد. در ۱۳ اکتبر وزارت دفاع ایالات متحده استقرار ️یک اسکادران از هواپیماهای A-۱۰ برای پشتیبانی از رژیم اشغالگر در پایگاه الظفره در امارات را تایید نمود. در سوی دیگر وزارت امور خارجه بحرین هم در مواضعی مشابه در واکنش به طوفان الاقصی، حماس را مسئول تشدید درگیری های خطرناک در سرزمین های اشغالی اعلام نمود و همینطور با محکوم کردن اسارت صهیونیست ها، از جامعه جهانی خواست تا برای پیشگیری از خشونت های منطقه ای به تحولات فلسطین وارد میدان شود.
آینده روابط طرفین پس از طوفان الاقصی
به نظر می رسد که یکی از مهم ترین تاثیرات جنگ کنونی غزه با ابعاد گسترده آن، بر روابط کشورهایی است که نرمال سازی روابط با این رژیم را در پیش گرفته اند. بیانیه های این کشورها پس از طوفان الاقصی که همراهی آنها با رژیم اشغالگر را نشان داد، سبب شد تا ماهیت آنها در مقابل سایر کشورهای اسلامی که پشتیبانی از فلسطین را در پیش گرفته اند بیشتر آشکار شود. بنابراین با عنایت به تعریف راهبردی که دو کشور امارات متحده و بحرین در نرمال سازی روابط با رژیم اشغالگر برای خود قائل هستند، تعمیق مناسبات آنها در دوره پس از جنگ بیشتر به چشم می آید. این امر از علل داخلی و منطقه ای برخوردار می باشد.
در روابط دوجانبه، امارات و بحرین همکاریهای گسترده آبی، کشاورزی و امنیتی دفاعی با این رژیم رقم زده اند. یکی از مفاد اصلی پیمان ابراهیم همکاری در ابعاد کشاورزی، امنیت آب و غذا بود. این دو کشور که عموما از صحرا تشکیل شده اند، نیاز فوری به آب شیرین برای مصرف شرب و بهداشت و کشاورزی دارند. بحرین و امارات متحده به علت نمک و آلودگی بالای اغلب چاه های محلی با مسئله کیفیت پائین آب آشامیدنی مواجه و حدودا به صورت کامل به واردات پرهزینه آب شرب بسته بندی شده و محصولات کشاورزی متکی هستند. بحرین در مارس ۲۰۲۱ یک توافق با شرکت صهیونیستی مکوروت به ارزش ۳ میلیون دلار برای به اشتراک گذاشتن دانش و فناوری آب امضا کرد. امارات متحده هم در ماه ژوئن همان سال نخستین قرارداد همکاری خود در زمینه کشاورزی را با رژیم اشغالگر به امضاء رساند.
در حوزه اطلاعاتی و نظامی به نظر می آید که بخصوص بین امارات و رژیم صهیونیستی همکاری راهبردی شکل گرفته است. شرکت تسلیحات صهیونیستی Elbit Systems در ژانویه ۲۰۲۲ اعلام نمود که یک قرارداد به ارزش ۵۳ میلیون دلار برای تأمین سیستم های دفاعی مورد نیاز نیروی هوایی امارات امضا نموده است. ابوظبی و تل آویو همینطور در فوریه ۲۰۲۳ نخستین شناور سطحی بدون سرنشین تولید مشترک خویش را در نمایشگاه دفاع و امنیت دریایی NAVDEX رونمایی کردند که از قابلیت استفاده برای نظارت، شناسایی و مین یابی برخوردار می باشد. رئیس پروژه برنامه دریایی رژیم (IAI) در اینباره اظهار داشت که این پروژه توانایی ها و نقاط قوت دو طرف را در تأمین امنیت خطوط ساحلی و مقابله با تهدیدات مین نشان داده است. شرکتهای صهیونیستی همینطور به دنبال تقویت همکاری با امارات در زمینه تقویت پدافند هوایی و افزایش توانایی های دریایی ابوظبی است.
در حوزه منطقه ای هم با اوج گرفتن جنگ غزه، به نظر می آید که این دو کشور را میتوان بعنوان در زمره ابزارهای بازدارندگی منطقه ای رژیم در نظر گرفت. یک دلیل این مورد هشدارهای امارات در مورد حمایت های منطقه ای از حماس بخصوص از طرف سوریه است. نگرانی اصلی رژیم صهیونیستی سناریوی توسعه جنگ و کشانده شدن آن به کشورهای اطراف همچون لبنان، سوریه و حتی ایران و به عبارت دیگر منطقه ای شدن جنگ است. به نظر می آید دولت امارات که جلوتر از سایر کشورهای عربی روابط با نظام سوریه را از سر گرفته و هم روابط تنگاتنگی با حوزه های امنیتی و اطلاعاتی رژیم دارد، می تواند در اینباره اثرگذار باشد. دلیل دیگر اینست امارات متحده و بحرین به واکنش کم شدت عربستان سعودی به جنگ غزه دل بسته اند. تا پیش از آغاز جنگ، عربستان با محوریت ایالات متحده در کوشش برای شکل دهی به یک توافق نرمال سازی با رژیم اشغالگر قدم برداشت و محمد بن سلمان ولیعهد این کشور هم در ماه سپتامبر اعلام نمود که «عربستان هر روز به نرمال سازی روابط با اسراییل نزدیک تر می شود». امارات به از سر گیری مجدد مذاکرات صلح بین ریاض و تل آویو بعد از پایان جنگ بسیار خوش بین است.
نتیجه
بعد از نرمال سازی مناسبات امارات و بحرین با رژیم صهیونیستی، خیلی از محافل تصمیم گیری غربی و عربی این اقدام را مقدمه تسریع دومینوی نرمال سازی روابط کشورهای عربی با این رژیم می دانستند. ترامپ هم قبل از امضای توافق ابراهیم ادعا کرد که ۵ یا ۶ کشور دیگر به توافق صلح با اسراییل بپیوندند. توافق ابراهیم با چراغ سبز عربستان انجام گرفت و حتی بسیاری آنرا مقدمه سازی برای روابط این رژیم با ریاض دانستند. در این خصوص آغاز عملیات طوفان الاقصی گویای این بود که هر چند شاید خللی در روند نرمال سازی بین رژیم و سایر کشورهای منطقه بوجود آمده باشد، اما مواضع امارات و بحرین نشان داد که آنها به روابط با رژیم به صورت راهبردی می نگرند و فاصله معناداری بین آنها و سایر کشورهای اسلامی در مبحث فلسطین بوجود آمده است. در واقع مبحث فلسطین برای این دو کشور تنها یک مبحث سیاست خارجی است که به نظر می آید تحت تأثیر منافع بلندمدت آنها در همکاری با رژیم اشغالگر قرار گرفته است. وجود برخی تحولات منطقه ای همچون اختلافات بین کشورهای عربی در برخورد با رژیم اشغالگر که در نشست مصر در موضوع هایی مانند توقف حملات، آوارگان فلسطینی و کمک های بشردوستانه مشهود بود نیز، امارات و بحرین را به ادامه روابط با رژیم امیدوار می کند.
سجاد مرادی کلارده؛ پژوهشگر روابط بین الملل

منبع: بهمن